NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY W PROGRAMIE 500+

Od 1 stycznia 2022 r., osoby ubiegające się o świadczenie wychowawcze na dzieci, będą składać wnioski o ustalenie prawa do tego świadczenia na nowych zasadach.

• Gdzie złożyć wniosek?

Ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz jego wypłata następuje na wniosek.

Aby uzyskać prawo do świadczenia wychowawczego od 1 stycznia 2022 r., wniosek należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który będzie realizował zadania związane z obsługą programu „Rodzina 500 plus”.

Ważne!

Od 1 stycznia 2022 r. ZUS będzie przyjmował nowe wnioski i wypłacał na bieżąco przyznane przez siebie świadczenie wychowawcze (np. na nowonarodzone dzieci) oraz od 1 lutego 2022 r. będzie przyjmował wnioski na kolejny okres świadczeniowy, tj. okres który rozpocznie się od 1 czerwca 2022 r. i potrwa do 31 maja 2023 r.

Natomiast sprawy dotyczące prawa do świadczenia wychowawczego za okresy sprzed 1 stycznia 2022 r. z wniosków złożonych przed 1 stycznia 2022 r., do ich zakończenia nadal będą realizowały dotychczasowe organy (tj. w sprawach świadczenia wychowawczego – gminy, w sprawach dodatków wychowawczych przysługujących na dzieci w pieczy zastępczej – powiaty, natomiast w sprawach wymagających rozstrzygnięć związanych z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego – wojewodowie). 

Gminy będą również kontynuowały, do 31 maja 2022 r. wypłacanie świadczeń wychowawczych przyznanych na obecny okres świadczeniowy z wniosków złożonych do 31 grudnia 2021 r.  Jeśli więc osoba złożyła już w gminie wniosek na trwający od 1 czerwca 2021 r. do 31 maja 2022 r. okres świadczeniowy 2021/2022, nie powinna składać ponownie w ZUS wniosku o świadczenie na ten okres.

• Komu przysługuje wsparcie z rządowego programu "Rodzina 500+"?

Świadczenie wychowawcze  przysługuje:

• matce lub ojcu;
• opiekunowi faktycznemu dziecka (tj. osobie faktycznie opiekującej się dzieckiem, która wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka)

- jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca/opiekuna faktycznego;

• opiekunowi prawnemu dziecka;
• dyrektorowi domu pomocy społecznej.

Istotne jest, że w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach - każdy z nich może złożyć wniosek i dostać połowę kwoty przysługującego świadczenia wychowawczego, tj. co do zasady 250 zł miesięcznie.

Dodatkowo, zgodnie z wprowadzonymi od 2022 r. zmianami w ramach programu „Rodzina 500 +” świadczenie wychowawcze  będzie przysługiwało na dzieci umieszczone w pieczy zastępczej w miejsce wypłacanego dotychczas dodatku w wysokości świadczenia wychowawczego na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

W związku z tym, o świadczenie wychowawcze na dzieci umieszczone w pieczy zastępczej  będą mogły ubiegać się również osoby pobierające dotychczas dodatek wychowawczy , tj. rodziny zastępcze, osoby prowadzące rodzinny dom dziecka, dyrektorzy placówek opiekuńczo-wychowawczych, dyrektorzy regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych oraz dyrektorzy interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych.

Co istotne, w sytuacji gdy rodzic zastępczy/dyrektor placówki złożył przed 1 stycznia 2022 r. do starosty wniosek o dodatek wychowawczy, to rozpatrzenie tego wniosku jak i wypłata przyznanego na jego podstawie świadczenia, to wciąż zadanie starosty na podstawie przepisów dotychczasowych. Dotyczy to także sytuacji, gdy np. rodzic zastępczy złożył wniosek o dodatek kilka lat temu, a prawo do dodatku wychowawczego jest mu przedłużane z urzędu przez starostę co roku na 12 miesięcy, w trybie art. 87 ust. 1b ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej.

Dodatki wychowawcze na podstawie ww. wniosków sprzed 1 stycznia 2022 r. będą wypłacane przez starostów do 31 maja 2022 r., gdyż zgodnie z przepisami przejściowymi, decyzje starostów na mocy których zostało przyznane prawo do dodatków wychowawczych utracą moc z dniem 1 czerwca 2022 r. Oznacza to, że w powyższym wypadku rodzice zastępczy/dyrektorzy ośrodków powinni złożyć wniosek o świadczenie wychowawcze na nowych zasadach do ZUS dopiero na kolejny okres 2022/2023 rozpoczynający się 1 czerwca 2022 r.

Natomiast nowe regulacje dotyczące ustalania prawa do świadczenia wychowawczego na dzieci w pieczy zastępczej będą miały zastosowanie w przypadku dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej po 31 grudnia 2021 r., jak i w przypadku dzieci umieszczonych w pieczy przed tą datą w stosunku do których wnioski o już świadczenie wychowawcze będą składane po 31 grudnia 2021 r. W takich przypadkach rodzice zastępczy/dyrektorzy placówek aby otrzymać wsparcie z programu „Rodzina 500+” od 1 stycznia 2022 r. powinni złożyć wniosek o świadczenie wychowawcze na nowych zasadach do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

• Jak po 31 grudnia 2021 r. złożyć wniosek o świadczenie wychowawcze na nowych zasadach?

Wnioski o świadczenie wychowawcze, na nowych zasadach, będzie można składać do ZUS wyłącznie drogą elektroniczną za pośrednictwem jednego z trzech kanałów wnioskowania: przez Platformę PUE ZUS, portal informacyjno-usługowy Emp@tia na stronie empatia.mpips.gov.pl lub bankowość elektroniczną.

Ale Uwaga! Możliwość złożenia wniosku za pośrednictwem portalu Emp@tia lub bankowości elektronicznej dotyczy wyłącznie rodziców ubiegających się o świadczenie wychowawcze, którzy posiadają numer PESEL.

Jeżeli wniosek  zostanie złożony przez bankowość elektroniczną  albo portal Emp@tia, a wnioskodawca nie ma profilu na PUE ZUS, Zakład Ubezpieczeń Społecznych założy taki profil na podstawie danych z wniosku. Na PUE ZUS będzie można znaleźć wszystkie informacje na temat złożonego wniosku i jego obsługi.

Istotne jest, że od 1 stycznia 2022 r. wymóg elektronicznego składania wniosków dotyczy również osób ubiegających się o przyznanie świadczenia wychowawczego na dzieci w pieczy zastępczej. Osoby sprawujące pieczę zastępczą, wnioski o świadczenie wychowawcze składają tylko poprzez portal PUE ZUS.

Postepowanie w sprawie świadczenia wychowawczego będzie prowadzone formie elektronicznej.

Przyznanie świadczenia wychowawczego przez ZUS nie wymaga wydania decyzji administracyjnej. Osoby ubiegające się o świadczenie otrzymają informację o jego przyznaniu , która będzie znajdować się  w skrzynce odbiorczej na profilu na PUE ZUS – także w sytuacji, gdy wniosek zostanie złożony przez bankowość elektroniczną lub portal Empatia.

Decyzje administracyjne będą wydawane jedynie w przypadku odmowy przyznania świadczenia oraz uchylenia lub zmiany prawa do świadczenia, a także w sprawach nienależnie pobranych świadczeń. Decyzję taką wnioskodawca otrzyma elektronicznie na PUE ZUS. Od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do Prezesa ZUS, a następnie skarga do sądu administracyjnego.

Wypłata przyznanego świadczenia wychowawczego będzie odbywać się wyłącznie w formie bezgotówkowej, na wskazane przez wnioskodawcę konto bankowe.

• Na jaki okres jest przyznawane świadczenie wychowawcze ?

Prawo do świadczenia wychowawczego jest ustalane na roczny okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca do 31 maja następnego roku kalendarzowego.

Rodzice/opiekunowie, którzy nie pobierają świadczenia wychowawczego z programu „Rodzina 500+” w każdej chwili mogą przystąpić do programu składając wniosek.

W przypadku złożenia wniosku w trakcie trwania okresu świadczeniowego , świadczenie wychowawcze jest przyznawane, co do zasady (z zastrzeżeniem przewidzianych w ustawie wyjątków) od miesiąca złożenia wniosku do końca okresu świadczeniowego.

Odstępstwo od powyższej zasady przyznania prawa do świadczenia wychowawczego od miesiąca złożenia wniosku może dotyczyć np. sytuacji związanej z ustalaniem prawa do świadczenia wychowawczego w przypadku urodzenia dziecka.

W takim przypadku, jeżeli rodzic nowonarodzonego dziecka złoży w ciągu 3 miesięcy, licząc od dnia urodzenia dziecka, wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego, prawo do wnioskowanego świadczenia otrzyma z wyrównaniem od dnia narodzin dziecka.

Świadczenie wychowawcze wypłacane jest w okresach miesięcznych.

• Terminy składania i rozpatrywania wniosków na nowy okres świadczeniowy

Nowy okres świadczeniowy w ramach rządowego programu "Rodzina 500+" rozpocznie się  od 1 czerwca 2022r. i będzie trwał do 31 maja 2023 r.

Aby uzyskać prawo do świadczenia wychowawczego na nowy okres świadczeniowy rozpoczynający się od 1 czerwca 2022 r., wnioski  będzie można składać  od 1 lutego 2022 r. drogą elektroniczną czyli przez Internet za pośrednictwem portalu PUE ZUS, przez bankowość elektroniczną lub przez portal Ministerstwa Rodziny empatia.mpips.gov.pl  .

Jeśli osoba złoży wniosek o świadczenie wychowawcze na nowy okres w terminie do 30 kwietnia danego roku, przyznanie świadczenia wychowawczego oraz wypłata przyznanego świadczenia za miesiąc czerwiec nastąpi najpóźniej do 30 czerwca tego roku. W przypadku wniosków złożonych w kolejnych miesiącach, ustalenie prawa oraz wypłata przyznanego świadczenia nastąpi w maksymalnym terminie do 3 miesięcy.

Jeśli osoba złoży prawidłowo wypełniony wniosek z wymaganymi dokumentami na kolejny okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r. :

• do 30 kwietnia 2022 r. – ZUS rozpatrzy wniosek i wypłaci świadczenie do 30 czerwca 2022 r.,
• od 1 do 31 maja 2022 r. – ZUS wypłaci świadczenie do 31 lipca 2022 r.,
• od 1 do 30 czerwca 2022 r. -  ZUS wypłaci świadczenie z wyrównaniem za czerwiec do 31 sierpnia 2022 r.,
• od 1 do 31 lipca 2022 r. – ZUS wypłaci świadczenie z wyrównaniem jedynie od lipca do 30 września 2022 r.,
• od 1 do 31 sierpnia 2022 r. – ZUS wypłaci świadczenie, z wyrównaniem jedynie od sierpnia do 31 października 2022 r

Ważne!

• Aby zachować ciągłość wypłaty świadczenia wychowawczego i otrzymać świadczenie w miesiącu czerwcu 2022 r. wniosek należy złożyć w terminie do 30 kwietnia 2022 r.
• Złożenie wniosku do końca czerwca 2022 r. będzie gwarantowało, że świadczenie wychowawcze zostanie wypłacone z wyrównaniem od 1 czerwca 2022 r.
• Natomiast, jeśli osoba ubiegająca się o świadczenie złoży wniosek na nowy okres po 30 czerwca 2022 r. świadczenie wychowawcze będzie przysługiwało od miesiąca złożenia wniosku.

Powyższe terminy rozpatrywania wniosków i wypłaty świadczenia wychowawczego są terminami maksymalnymi. ZUS uwzględniając liczbę wniosków oraz możliwości organizacyjne może rozpatrywać wnioski i wypłacać świadczenia w terminach krótszych niż we wskazanych wyżej maksymalnych terminach ustawowych.

• Zmiany mające wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego.

W przypadku zmiany informacji przekazanych we wniosku o świadczenie wychowawcze lub w dołączonych do niego załącznikach osoba otrzymująca świadczenie jest obowiązana do powiadomienia o tym ZUS na swoim profilu informacyjnym w terminie 7 dni od dnia wystąpienia tych zmian. Niepoinformowanie ZUS, o zmianach mających wpływ na prawo do tego świadczenia może skutkować koniecznością zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

(źródło: gov.pl)